การฉีดยาชาบริเวณรอบเส้นประสาทส่วนปลาย ระงับปวดหลังผ่าตัด

อาการปวด เป็นความรู้สึกทางกายที่ส่งผลต่อจิตใจเป็นอย่างมาก ไม่ว่าจะเกิดขึ้นในช่วงใดก็ตาม โดยเฉพาะอาการปวดแผลหลังผ่าตัดที่ผู้ป่วยต้องเผชิญ ดังนั้นการจัดการความเจ็บปวดด้วยการระงับปวดหลังผ่าตัดจึงเป็นสิ่งสำคัญ มีข้อดีที่ไม่ต้องมาทุกข์ ทรมานกับความเจ็บปวดที่เกิดขึ้น รวมทั้งยังช่วยป้องกันภาวะแทรกซ้อนจากการที่มีความปวดอยู่นาน และลดระยะเวลาที่ต้องนอนรักษาตัวในโรงพยาบาลได้อีกด้วย ทั้งนี้เพื่อให้สามารถจัดการกับอาการปวดได้อย่างมีประสิทธิภาพโดยไม่ต้องใช้ยาระงับปวดกลุ่มโอปิออยด์ (opioid) ที่มีผลข้างเคียงมากเกินไป การฉีดยาชาบริเวณรอบเส้นประสาทส่วนปลาย (Peripheral Nerve Block) จึงได้มามีบทบาทสำคัญในการช่วยระงับปวดหลังผ่าตัด

ความปวดหลังผ่าตัด คืออะไร

ความปวดหลังผ่าตัด (Postoperative Pain) หมายถึง ความปวดที่เกิดขึ้นหลังจากได้รับการผ่าตัด บางครั้งอาจเกิดร่วมกับการมีสายระบาย เช่น สายระบายจากหน้าอก ภาวะแทรกซ้อนจากการผ่าตัด ความปวดอาจเกี่ยวข้องกับการเคลื่อนไหวหลังการผ่าตัด หรือการทำกิจวัตรประจำวัน

ซึ่งการผ่าตัดแต่ละชนิดก่อให้เกิดความปวดหลังผ่าตัดได้ไม่เท่ากัน โดยแผนระงับปวดหลังผ่าตัด จะขึ้นกับชนิดของการผ่าตัด ไม่ว่าจะเป็นการผ่าตัดเล็ก กลาง หรือใหญ่ บริเวณที่ได้รับการผ่าตัด และความสอดคล้องกับเทคนิคระงับความรู้สึกที่ได้รับ อาทิ ยาชาเฉพาะที่ หรือยาระงับความรู้สึก ดังนั้น การวางแผนป้องกันและควบคุมความปวด ตั้งแต่ก่อน ระหว่าง และหลังผ่าตัด จะช่วยให้การระงับปวดมีประสิทธิภาพมากขึ้น

วิธีการระงับปวดหลังผ่าตัด

วิธีระงับปวดหลังผ่าตัดมีอยู่หลายวิธี ส่วนใหญ่มักใช้วิธีระงับปวดโดย การฉีดยาแก้ปวดกลุ่มที่ไม่ใช่สเตียรอยด์ (NSAIDS) หรือ การฉีดยากลุ่มโอปิออยด์ (opioid) เข้าทางหลอดเลือดดำ แต่ยังมีผู้ป่วยบางรายมีข้อจำกัดในการใช้ยาแก้ปวดกลุ่ม NSAIDS เช่น มีการแพ้ยาหรือมีโรคกระเพาะ ฯลฯ ซึ่งการระงับปวดด้วยการฉีดยาในกลุ่มโอปิออยด์ (Opioid) ก็อาจไม่ได้ทำให้ผู้ป่วยหายปวด หรือลดอาการปวดได้ดีเท่าที่ควร อีกทั้งยังมีโอกาสเกิดภาวะแทรกซ้อนจากการใช้ยาได้ เช่น มีความรู้สึกตัวลดลง เกิดกดการหายใจ มีอาการคันตามผิวหนัง ท้องผูก เป็นต้น

ดังนั้นการฉีดยาชาบริเวณรอบเส้นประสาทส่วนปลาย (Peripheral Nerve Block) จึงได้มีบทบาทสำคัญในการช่วยระงับปวดหลังผ่าตัด ซึ่งเป็นวิธีระงับปวดที่มีประสิทธิภาพสูง และปลอดภัย ที่ปัจจุบันนิยมใช้กันมาก เพราะเป็นส่วนหนึ่งของการระงับปวดด้วยวิธีผสมผสาน (multimodal analgesia) คือ การใช้ยาที่มีกลไกการ ออกฤทธิ์แตกต่างกันร่วมกัน จึงระงับปวดได้ดี และช่วยลดภาวะแทรกซ้อนจากการใช้ยากลุ่มที่ไม่ใช่สเตียรอยด์ (NSAIDs) และกลุ่มโอปิออยด์ (Opioid) ได้เป็นอย่างดี

การฉีดยาชาบริเวณรอบเส้นประสาทส่วนปลาย

การฉีดยาชาบริเวณรอบเส้นประสาทส่วนปลาย (Peripheral Nerve Block) เป็นการใช้เข็มหรือใส่สายคาเพื่อให้ยาชาที่บริเวณเส้นประสาทส่วนปลาย เพื่อให้ยาชาออกฤทธิ์ยับยั้งการนำสัญญาณประสาทไม่ให้เข้าไปในไขสันหลัง จะทำภายใต้การใช้เครื่องคลื่นเสียงความถี่สูง(ultrasound) ซึ่งแพทย์จะทำการตรวจสอบตำแหน่งเส้นประสาทก่อนจะให้ยา จึงทำให้ผู้ป่วยได้รับการระงับปวดหลังผ่าตัดที่มีประสิทธิภาพ และมีความปลอดภัยสูง

การฉีดยาชาบริเวณรอบเส้นประสาทส่วนปลายเหมาะกับใคร

การระงับปวดหลังผ่าตัดด้วยการฉีดยาชาบริเวณรอบเส้นประสาทส่วนปลายนั้น สามารถใช้ได้กับผู้ป่วยทุกเพศ ทุกวัยที่ได้รับการผ่าตัด เช่น การผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม การผ่าตัดไหล่ การผ่าตัดกระดูกซี่โครงหัก เป็นต้น

เนื่องด้วยแนวทางดูแลผู้ป่วยที่มารับการผ่าตัดในปัจจุบัน นอกจากคำนึงถึงเรื่องความปลอดภัยของผู้ป่วยแล้ว ยังมุ่งเน้น ส่งเสริมการฟื้นตัวหลังผ่าตัด เพื่อให้ผู้ป่วยกลับสู่สภาวะปกติให้เร็วที่สุด การสกัดกั้นเส้นประสาทส่วนปลาย (Peripheral Nerve Blocks) จึงเป็นวิธีที่ช่วยควบคุมความปวดระหว่าง และ หลังผ่าตัดได้อย่างมีประสิทธิภาพ ลดการตอบสนองของร่างกายต่อความเครียดจากการผ่าตัดได้ดี ช่วยให้ฟื้นตัวหลังผ่าตัดได้เร็ว และลดระยะเวลาการนอนโรงพยาบาล

นพ.ชนินทร์ โพธิ์พิจิตร
แพทย์วิสัญญี
ศูนย์วิสัญญี

ปรึกษาทุกปัญหาสุขภาพแบบออนไลน์
ไม่เสียค่าใช้จ่าย